Apteczka pierwszej pomocy – rodzaje, informacje, instrukcje


Prawdopodobnie każdy z nas miał z nią kiedyś do czynienia. Może w domu, w pracy, w szkole a może na obozie harcerskim, wycieczce lub na pielgrzymce. Małe niepozorne pudełko, które może pomóc nam w udzieleniu pierwszej pomocy a czasami nawet w uratowaniu życia naszego lub innej osoby. Czy zatem, należy obarczać naszą codzienność kolejnym przedmiotem, w i tak już zagraconej rzeczywistości? Odpowiedź może być tylko jedna: tak!

Apteczka pierwszej pomocy jest niewielkiej wielkości pojemnikiem zawierającym podstawowe materiały i środki, używane do udzielania pierwszej pomocy. Apteczka może wisieć na ścianie lub być pojemnikiem wolnostojącym. Istotne jest aby była czysta i w miarę możliwości trwała. Powinna znajdować się w miejscu łatwo dostępnym i być dobrze oznakowana. Najczęściej znakiem szczególnym jest wyraźny krzyż, umieszczony na zewnątrz apteczki.

Rodzaje apteczek
Wyróżnia się kilka podstawowych rodzajów apteczek pierwszej pomocy:

Apteczka samochodowa – niezbędna w wypadkach komunikacyjnych. Oprócz materiałów opatrunkowych zawiera także środki zabezpieczające osobę udzielającą pomocy. Na jej wyposażeniu z reguły znajdują się:
– gazy jałowe,
– kompresy,
– opaski elastyczne służące podtrzymaniu opatrunku jałowego,
– rozciągliwe bandaże przydatne w tamowaniu krwi,
– koc lub folia ratunkowa termoizolacyjna chroniące przed wychłodzeniem lub przegrzaniem,
– chusty trójkątne i sterylne chusty opatrunkowe,
– plastry,
– opatrunki indywidualne umożliwiające opatrzenie rany samemu sobie,
– rękawiczki jednorazowe,
– nożyczki.
Dodatkowo apteczka samochodowa może zawierać latarkę, agrafki przydatne np. w zapięciu chusty czy bandażu, ustnik do sztucznego oddychania i chusteczki dezynfekujące lub płyn do odkażania rąk. Oczywiście taka apteczka zawiera także instrukcję udzielania pierwszej pomocy, co może ułatwić nam zadanie, zwłaszcza jeśli działamy w stresie i potrzebujemy podpowiedzi w uporządkowaniu czynności, jakie powinniśmy wykonać pomagając osobie poszkodowanej.


Apteczka samochodowa

Apteczka turystyczna – to podręczna, osobista apteczka, która może nam się przydać podczas wyjazdów, wędrówek, czy przejażdżek rowerowych. Zazwyczaj jest stosunkowo niewielka, zawiera więc tylko najbardziej podstawowe materiały opatrunkowe typu plastry, opatrunki indywidualne, bandaże, kompresy gazowe. W takiej apteczce umieszcza się czasem także wodę utlenioną, agrafki, rękawiczki jednorazowe czy koc ratunkowy. Aby była praktyczna powinna być wykonana z wodoodpornego materiału.

Apteczka przemysłowa/zakładowa – jest to gotowy zestaw materiałów opatrunkowych i innych elementów niezbędnych w udzielaniu pierwszej pomocy przygotowany specjalnie pod kątem biur, szkół, fabryk i zakładów przemysłowych. Najczęściej taka apteczka pojawia się w formie zawieszonej na ścianie skrzynki, w łatwo dostępnym miejscu. Można ją szybko zdjąć i dostarczyć w potrzebne miejsce. Opakowanie apteczki powinno być odporne na działanie czynników zewnętrznych tj. wilgoć czy pył. Ilość, sposób rozmieszczenia i zawartość apteczek dobiera się biorąc pod uwagę ryzyko zagrożeń, jakie mogą wystąpić w danym miejscu. Najczęściej apteczki takie zawierają:
– bandaże,
– kompresy, w tym kompresy zimne i kompresy na oko,
– opaski elastyczne,
– plastry,
– sterylne opatrunki indywidualne,
– chusty trójkątne,
– chusty z fiseliny,
– koce ratunkowe,
– rękawiczki ochronne lateksowe,
– ustnik do sztucznego oddychania,
– chusteczki dezynfekujące,
– nożyczki oraz instrukcję udzielenie pierwszej pomocy wraz z numerami telefonów alarmowych.

Apteczka ścienna – jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych form apteczek, charakterystyczna dla miejsc publicznych. Minusem jest jej stałe przymocowanie do ściany co uniemożliwia przetransportowanie jej do osoby poszkodowanej.

Apteczka domowa – taka apteczka wyróżnia się z pośród pozostałych tym, że często oprócz materiałów opatrunkowych zawiera różne leki. W warunkach domowych jest bardzo praktyczna, ponieważ wszystkie niezbędne środki medyczne kumulujemy w jednym miejscu, tym samym możemy szybko do nich dotrzeć. Inne apteczki nie powinny zawierać medykamentów, ponieważ udzielając pomocy obcej osobie poszkodowanej nie mamy pewności, czy nie wystąpi u niej np. reakcja alergiczna na podany lek.

Apteczka do domu

Apteczka medyczna/profesjonalna – takie apteczki zawierają większą liczbę materiałów opatrunkowych niż inne apteczki. Wyposażone są dodatkowo w kołnierz ortopedyczny, maskę twarzową, aparat do płukania oka, specjalistyczne szyny służące unieruchomieniu złamań a także flary ostrzegawcze (światło ostrzegawcze używane np. w ruchu ulicznym). Apteczki profesjonalne mają z reguły dużo uchwytów ułatwiających przenoszenie ich a także usztywniane ścianki, co zabezpiecza sprzęt przed mechanicznymi uszkodzeniami.

Normy DIN
DIN jest skrótem od Niemieckiego Instytutu Normalizacyjnego (Deutsches Institut für Normung). Organizacja ta jest przedstawicielem ogólnoświatowych i europejskich organizacji normalizujących. Z racji faktu, że w Polsce nie mamy precyzyjnych norm dotyczących składu apteczek pierwszej pomocy, skład ten określa się w oparciu o niemieckie normy DIN. Na tych samych normach wzoruje się większość krajów Unii Europejskiej. Rodzaje norm DIN:
DIN 13164 – Tę normę spełniają tzw. apteczki samochodowe. Skład apteczki jest tutaj dostosowany do udzielania pierwszej pomocy w terenie. Jej wyposażenie jest przeznaczone do opatrywania ran powstałych w wyniku wypadków drogowych, podczas wędrówek bądź prac terenowych. Instrukcja obsługi zawiera opis czynności które należy podjąć w wypadkach w terenie. Środki opatrunkowe także dobrane są pod kątem udzielania pomocy w terenie, w tym do samodzielnego opatrywania ran własnych. W Polsce nie ma obowiązku prawnego posiadania apteczki samochodowej, jednak biorąc pod uwagę, jakie obecnie panuje na drogach natężenie ruchu, jak spotęgowana jest liczba kolizji i wypadków drogowych i jak ważne jest udzielenie pomocy w pierwszych minutach po wypadku, każdy powinien zaopatrzyć się w taką apteczkę. Liczy się tutaj bezpieczeństwo nasze własne ale nie tylko. Prawo jednak nakłada na nas obowiązek udzielenia pomocy osobie poszkodowanej. Zawartość apteczki oraz opisy w instrukcji mogą umożliwić nam skuteczne podjęcie próby udzielenia pierwszej pomocy.
DIN 13167 – Norma ta określa skład apteczki używanej najczęściej w motocyklach, rowerach i innych pojazdach tego typu. Jest to bardzo mobilna apteczka, z mniejszą zawartością niż samochodowa. Nie zajmuje wiele miejsca, toteż używa się jej także jako podręczną apteczkę turystyczną. Jej zawartość jest dostosowana do podstawowych urazów komunikacyjnych.
DIN 13157 – Apteczka spełniająca tę normę jest nazywana przemysłową. Ten rodzaj apteczki powinien być używany w takich miejscach jak zakłady pracy, szkoły, biura czy tereny budowy. Skład tej apteczki jest znacznie obszerniejszy niż dwóch wyżej wymienionych. Wynika to z faktu, że ma ona za zadanie zabezpieczać większą liczbę osób oraz, że istnieje więcej czynników ryzyka np. porażenie prądem, oparzenie czy zatrucie. Skład takiej apteczki może być znacznie powiększony, ponieważ nie ma ograniczenia miejscem jej przechowywania, jak to się dzieje w przypadku apteczek samochodowych czy turystycznych. Wszystkie niezbędne czynności, jakie trzeba podjąć niezwłocznie po zaistniałym wypadku są opisane w dołączonej instrukcji obsługi apteczki.
DIN 13169 – apteczka spełniająca tę normę ma niemal identyczny skład, jak apteczka DIN 13157, z tą różnicą, że jej skład jest powiększony o powielające się elementy opatrunkowe. Większa ilość materiałów pierwszej pomocy służy do zabezpieczenia większej ilości osób.

Zastanawiając się nad tym, czy warto mieć apteczkę pierwszej pomocy w najbliższym otoczeniu, należy odpowiedzieć sobie na proste pytanie – dlaczego warto ją mieć? Odpowiedź jest jednocześnie trywialna i niezmiernie poważna – ponieważ apteczka może pomóc nam uratować zdrowie lub nawet życie.

Apteczka pierwszej pomocy może okazać się przydatna w wielu życiowych sytuacjach. Na przykład będąc uczestnikiem lub świadkiem wypadku drogowego, może okazać się, że użycie ustnika do sztucznego oddychania lub koca ratunkowego istotnie wpłynie na przebieg akcji ratunkowej. Może okazać się, że samochodowa apteczka pierwszej pomocy uratuje komuś życie. Oczywistym wydaje się również fakt posiadania apteczki w domu lub w miejscu pracy. Dla przykładu, w przypadku urazu mechanicznego np. złamania ręki niezwykle istotne w pomocy poszkodowanemu, może okazać się chusta trójkątna, która może posłużyć za usztywniający rękę temblak.

Bardzo ważną, jednak powszechnie pomijaną, jest apteczka osobista. Taka apteczka, może okazać się przydatna na wszelkiego rodzaju wyjazdach. Dla przykładu, zwykła weekendowa wyprawa w góry może okazać się niezłym testem sprawdzającym przydatność takiej apteczki. W przypadku zwichnięcia kostki lub otarcia stopy lub zranienia ręki albo nogi, pomocne okażą się plastry opatrunkowe czy gazy jałowe i opaska elastyczna.