U pacjentów chorych przewlekle, leżących czy pacjentów z ograniczoną ruchomością nawet w najlepszym łóżku istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia odleżyn. Większość z nas nie zdaje sobie sprawy jednak z jakimi konsekwencjami może wiązać się wystąpienie odleżyn. Spróbujmy zacząć od krótkiej definicji. Odleżyna – to rana martwicza, która powstaje w miejscu nadmiernego ucisku kości na ludzkie ciało. Najbardziej narażone miejsca na powstanie otarć czy odleżyn to pięty, pośladki i okolica kości krzyżowej. W związku z powyższym, u chorych przebywających stale w pozycji leżącej niezmiernie istotną kwestią jest konieczność zmiany ułożenia ich ciała w taki sposób, by nie doprowadzić do powstania ran (odleżyn).

Jak dbać o pacjenta stale przebywającego w łóżku?
Pacjenci leżący wymagają zmiany pozycji co dwie godziny. Każde wydłużenie czasu może nieść za sobą powstanie otarć, odgnieceń i odleżyn czy np. powstania zapalenia płuc, co w skrajnych przypadkach może nawet prowadzić do śmierci chorego. Wszyscy, tak zwani „pacjenci leżący” wymagają zawsze prowadzenia prawidłowej profilaktyki – czyli przede wszystkim wyprzedzania niebezpiecznych sytuacji, a co za tym idzie dbałości o odpowiednie nawilżenie skóry i regularne zmiany pozycji.

Jakie udogodnienia można stosować u chorych leżących?
W warunkach domowych można stosować takie same udogodnienia jak w placówkach zdrowia, począwszy od wałków, zrolowanych koców, gąbek pod pośladki czy pięty, a skończywszy na materacach przeciwodleżynowych (jak np. materac przeciwodleżynowy rurowy). Profesjonalny dobry materac przeciwodleżynowy pneumatyczny pozwala na zmianę ciśnienia pod ciałem chorego, jest on bowiem wyposażony w automatyczny kompresor, który naprzemiennie wtłacza powietrze w zmienne komory pod pacjentem. W efekcie materac na odleżyny zmieniając ciśnienie i miejsca podparcia, pobudza krążenie w miejscach łączenia się powierzchni ciała, z powierzchnią łóżka.

Czy stosując materac przeciwodleżynowy dla chorego (zmiennociśnieniowy), można zrezygnować ze zmiany pozycji ciała chorego?
Współczesne materace przeciwodleżynowe zapewniają pewnego rodzaju formę udogodnienia, nie zastąpią jednak zmiany pozycji ciała chorego. Należy pamiętać o ryzyku wystąpienia zapalenia płuc u chorego. Co więcej, żaden stosowany wyrób, nawet materac przeciwodleżynowy rurowy (pneumatyczny) nie wyklucza w stu procentach powstania na ciele ran w formie odleżyn, bowiem organizm każdego pacjenta jest inny pod względem odporności na odleżyny. Istnieją pacjenci, którzy przez wiele lat spędzonych w łóżku nie cierpią z powodu odleżyn, są jedna również i tacy, u których początkowe ich stadia można było zauważyć już po 2-3 dniach.

Co może się stać jeśli nie zastosujemy udogodnień?
W takiej sytuacji należy z góry założyć bardzo negatywny scenariusz. Ponieważ u pacjentów leżących, u których zrezygnujemy z materaca przeciwodleżynowego czy innych form udogodnień w tym także ze zmiany pozycji ciała na pewno wystąpi zapalenie płuc i odleżyny, które nawet po chirurgicznym opracowaniu (martwa tkanka zostaje zwyczajnie wycięta) z reguły niezwykle ciężko się goją. Ponadto, jeśli już powstała odleżyna zostanie zakażona – wydalinami lub z powodu niezachowanie jałowości przy zmianie opatrunku, może dojść do ogólnego zakażenia organizmu – sepsy, a w konsekwencji do zgonu pacjenta.

O czym należy pamiętać?
Przede wszystkim miejmy na uwadze, że pozycja ciała powinna być regularnie zmieniana (najlepiej po upływie każdych kolejnych dwóch godzin). Warto zwrócić również uwagę na fakt, że w trosce o swoje zdrowie musimy zawsze pamiętać o ugięciu naszych nóg w stawach kolanowych przy jakimkolwiek wysiłku związanym ze zmianą pozycji naszego podopiecznego – uginając kończyny w stawach kolanowych znacznie odciążamy nasz kręgosłup.

Informacje dodatkowe
Opieka nad pacjentem leżącym oczywiście nie należy do łatwych czynności. Nasz poradnik ma na celu przedstawienie własnych obserwacji, wynikających z doświadczeń z pacjentami oraz ich opiekunami. Polecamy, w razie jakimkolwiek wątpliwości skorzystanie z działu kontakt lub zasięgnięcie opinii u lekarza rodzinnego lub lekarza prowadzącego pacjenta. W razie wszelkich pytań pozostajemy zawsze do Państwa dyspozycji.