Organizm człowieka jest bardzo skomplikowany, ale działa harmonijnie. Wszystkie procesy zachodzące wewnątrz każdego z nas są ze sobą powiązane i jeśli jedna część nie działa poprawnie, ma to wpływ na funkcjonowanie całości. Kaszel jest naturalnym odruchem mającym na celu między innymi wykrztuszanie wydzieliny zalegającej w płucach. Ta względnie niewiele znacząca czynność znacznie utrudnia życie, jeśli już jej zabraknie.
W drogach oddechowych każdego z nas tworzą się wydzieliny, których pozbywamy się właśnie kaszląc. Jeśli u chorego występuje brak tego odruchu, wydzielinę należy odessać. Czynność wykonujemy również u pacjentów nieprzytomnych, zaintubowanych, a także u tych z zaawansowanymi chorobami neurologicznymi lub osłabionymi mięśniami oddechowymi. Inne czynniki, które wpływają na konieczność odsysania to:
– zaburzenia czynności rzęsek (cienkich włosków przesuwających wydzielinę z oskrzeli aż do jamy ustnej)
– nadmierna lepkość śluzu
– zaburzenia ruchomości klatki piersiowej po różnego rodzaju urazach czy kontuzjach
Jak wygląda cały proces odsysania dróg oddechowych?
1. Pierwszą czynnością jest ułożenie pacjenta w odpowiedniej pozycji – najlepiej półleżącej (około 30-45 stopni)
2. Przygotowujemy potrzebne akcesoria, takie jak jednorazowe rękawiczki czy sterylne cewniki
3. Następnie ma miejsce proces preoksygenacji czystym tlenem przez około pół minuty.
4. Teraz nastąpi główna część całego procesu. Wprowadzamy (aż do wystąpienia oporu) do rurki intubacyjnej przygotowany wcześniej jałowy cewnik, przy zamkniętym ssaniu. Kolejnym krokiem jest wycofanie o 1 cm cewnika z rurki i rozpoczęcie ssania ruchem obrotowym. Czas odsysania powinien być stosunkowo krótki, nie powinien przekraczaj 10 sekund. Siła ssania powinna natomiast wynosić 100-150 mmHg. Następnie ma miejsce przerwa, która jest zależna od stanu pacjenta, jednak nie powinna być krótsza niż 20 sekund. Po przerwie wykonujemy kolejne odsysanie.
5. Gdy proces dobiegnie końca, pacjent zostaje natleniony 100% tlenem przez około 30 sekund.
Po wykonaniu czynności, cewnik do ssaka powinien być przepłukany solą fizjologiczną lub sterylnym roztworem wody destylowanej, aby zachować jak najwyższą higienę. Należy również kontrolować stan jamy ustnej pacjenta. Ważne jest, aby dbać także i o jej higienę. Aby skontrolować postęp i skuteczność odsysania, można osłuchać szczyty i podstawy obu płuc.
Powikłania odsysania dróg oddechowych:
Odsysanie korzystnie wpływa na stan osoby chorej, jednak jak każda ingerencja w organizm ludzki – ma swoje skutki uboczne. Do najczęstszych powikłań zaliczamy:
– uszkodzenie błony śluzowej dróg oddechowych
– obniżenie prężności tlenu i obniżenie ciśnienia tętniczego
– zakażenia układu oddechowego, a czasami gałek ocznych
– zaburzenia hemodynamiczne
– podwyższenie ciśnienia w klatce piersiowej
– przemieszczenie się rurki intubacyjnej
Istnieje błędne założenie, że odsysanie zapobiega zakażeniom. W rzeczywistości proces ten podrażnia i uszkadza błonę śluzową dróg oddechowych, tym samym ułatwiając przenikanie bakterii do tych partii organizmu. Bardzo ważne jest, by stosowane w trakcie zabiegu cewniki do odsysania górnych dróg oddechowych były wyjęte ze sterylnie zamkniętego opakowania!
Usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych możemy wspomóc rehabilitacją oddechową. Zaliczamy do niej: gimnastykę oddechową, naukę efektywnego kaszlu, oklepywanie i wibrację klatki piersiowej, terapię ułożeniową.
Zakończenie
Odsysanie wydzieliny z dróg oddechowych nie jest przyjemną czynnością, jednak w niektórych przypadkach utrzymuje pacjenta przy życiu i zwiększa jego komfort. Ze względu na fakt, że całość nie wygląda najlepiej, podczas zabiegu należy zapewnić osobie chorej maksimum prywatności i bezpieczeństwa. Ważne jest także zachowanie higieny, zarówno swojej jak i pacjenta. Mycie rąk, stosowanie czystych, odkażonych przedmiotów, a także dbanie o higienę jamy ustnej chorego wpływa korzystnie na całą procedurę.