Wiele osób niemal każdego dnia musi zmierzać się z różnymi dolegliwościami zdrowotnymi. Jak pokazują badania statystyczne na świecie jest ogromna rzesza ludzi, która cierpi z powodu różnych przewlekłych, długotrwałych chorób, wypadków losowych, doznanych urazów i kontuzji, a także skaleczeń czy ciężko gojących się oparzeń. Owe zdarzenia losowe są w mniejszym lub większym stopniu zagrażające dla zdrowia i życia ludzkiego. Okazuje się, że jednak największy ból i cierpienie u chorego powodują rany pooperacyjne, rany doznane podczas skaleczeń oraz otarć, wszelkiego rodzaju owrzodzenia, a także powstałe odleżyny w wyniku długotrwałego leczenia chorego.

Jednakże poza wyżej wymienionymi przyczynami są jeszcze jedne dolegliwości, które wywołują u człowieka ogromne cierpienia. Są to poparzenia o różnym stopniu nasilenia, powstające w wyniku kontaktu różnego typu substancji, cieczy, płynów, a także promieni słonecznych ze skórą i ciałem ludzkim. Leczenie tego typu obrażeń u pacjenta jest bardzo ciężkie, bolesne oraz długotrwałe. W wielu przypadkach po zakończeniu kuracji niestety pozostają blizny.

W dawnych czasach, bardzo rzadko zdarzało się by ktoś z ranami oparzeniowymi udawał się do lekarza czy szpitala. Na poparzenia, owrzodzenia, odleżyny czy otarcia najczęściej stosowano tylko sprawdzone domowe sposoby. Były to kąpiele i okłady z zimnej wody, różnego rodzaju maści przygotowywane z ziół lub roślin. Takie zabiegi pozwalały na szybkie zmniejszenie stopnia rozległości i głębokości uszkodzenia tkanek, a także przede wszystkim doskwierającego bólu. Wprawdzie w aptekach można było nabyć maści przeznaczone do tego rodzaju schorzeń, ale nie miały one takich właściwości leczniczych, jak te, które są dziś dostępne na rynku medycznym. Obecnie w medycynie istnieje wiele nowoczesnych i co najważniejsze skutecznych sposobów radzenia sobie z takimi nieszczęśliwymi przypadłościami. Są to różnego rodzaju żele i maści łagodzące ból, spraye i pianki chłodzące miejsce rany, a także nowoczesne opatrunki hydrożelowe. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż te ostatnie, w naszych czasach stały się praktycznie podstawowym elementem leczniczym znajdującym się niemal w każdym domu, apteczkach samochodowych, zakładach pracy, szkołach, ośrodkach zdrowia, szpitalach itp.

Opatrunek hydrożelowy w określeniu naukowym jest to produkt wytworzony z wodnych składników naturalnych wraz z syntetycznymi polimerami połączonych za pomocą wiązki elektronów. Razem wszystkie te elementy powodują, iż opatrunki mają dużą odporność i wytrzymałość na uszkodzenia oraz co najważniejsze są całkowicie sterylne. Pochłaniają wydostający się z rany wraz z drobnoustrojami wysięk, zapobiegając tym samym rozwojowi infekcji jednocześnie dostarczając przepływ tlenu do skóry. Występują one w postaci przeźroczystego płatu hydrożelu o grubości ok. 3 mm, co umożliwia po pierwsze obserwowanie przebiegu całego procesu leczenia, bez konieczności jego ściągania, a po drugie ograniczenie ciągłego zmieniania choremu opatrunku. Są elastyczne i miękkie, ale zarazem bardzo wytrzymałe i odporne na uszkodzenia. Ponadto mogą być używane przez osoby o wrażliwej skórze, gdyż posiadają właściwości hipoalergiczne i nie powodują stanów zapalnych. Jednak najważniejszą ich cechą jest wysoka zawartość wody, bo aż 90%, która powoduje duże nawilżenie, oczyszczanie się rany, chłodzenie i uśmierzenie bólu w przypadku oparzeń i obrzęków nawet do 6 godzin, a także elastyczność, usuwanie tkanki martwiczej i nisko-toksyczność. Jednocześnie bardzo dużą zaletą opatrunków hydrożelowych jest fakt, iż dobrze przylegają do rany (nawet kiedy zakładane są na twarz czy okolice stawów), ale nie przyklejają się niej. Dodatkowo cechują się łatwą i prawie bezbolesną aplikacją w trakcie zakładania lub zmiany opatrunku na nowy, chroniąc tym samym nowo odrastający naskórek. Ze względu na swoje doskonałe właściwości mogą być używane również jako opatrunek wtórny dla medykamentów i preparatów kładzione bezpośrednio na ranę. Opatrunki hydrożelowe dzięki swojej strukturze dają możliwość zaaplikowania leku choremu w różny sposób bez konieczności ich ściągania. Wystarczy nasączyć zewnętrzną stronę opatrunku roztworem leku, wprowadzić lek pod powierzchnię opatrunku lub namoczyć lek w roztworze zanim zostanie podany.

Po opisaniu właściwości i cech opatrunków hydrożelowych należałoby w tym miejscu wskazać w jakich przypadkach są zalecane oraz jak je zastosować. Otóż produkt ten wykorzystany bywa przede wszystkim jako leczniczy opatrunek na:
– oparzenia I-go, II-go oraz III-go stopnia (termiczne, chemiczne, elektryczne)
– owrzodzenia
– odleżyny
– otarcia, stłuczenia, obrzęki
– inne rany przewlekłe (np. stopa cukrzycowa)

Opatrunki hydrożelowe na oparzenia.
Kiedy dochodzi do poparzeń skóry spowodowanych działaniem wysokiej temperatury, bardzo ważne jest aby w pierwszych 15 minutach intensywnie chłodzić narażone miejsce np. zimną wodą. W przypadku leczenia oparzeń I stopnia, gdzie nie doszło do znacznego uszkodzenia skóry, należy jak najszybciej przykryć ranę opatrunkiem hydrożelowym, który spowoduje odpowiednią wymianę ciepła, wilgotność, a także ochronę przed drobnoustrojami. Takie postępowanie ma także na celu uśmierzenie bólu oraz zapobiegnięcie powstawania pęcherzy. Na początku leczenia zaleca się, aby wymieniać plastry co 12 – 24 godzin, natomiast późniejsze działanie jest uzależnione od głębokości ran. W oparzeniach II i III stopnia należy jak najszybciej nałożyć opatrunek na poparzenie i zgłosić się po pomoc do specjalisty. Przyniesie to choremu ochłodzenie, zmniejszy obrzęk, uniemożliwi rozwój infekcji oraz ułatwi pozbycie się martwych tkanek. Kiedy rana jest obfita i wycieka z niej duży wysięk trzeba położyć na plaster kilka warstw jałowej gazy. Cały zabieg powinien trwać do momentu uzyskania suchej powierzchni i pojawienia się nowego naskórka. Jednakże należy pamiętać, że nie wolno stosować pod opatrunek żadnych maści i innych leków. Jeśli jest taka konieczność można użyć płynów lub aerozoli ale tylko na jego powierzchnie. Przyjmuje się, że czas jaki jest potrzebny na leczenie to 7-10 dni.

Opatrunki hydrożelowe na owrzodzenia.
Gdy mamy do czynienia z owrzodzeniami skóry bardzo skutecznie sprawdza się opatrunek hydrożelowy. Dzięki właściwościom nawilżającym zapobiega wysuszaniu się i odkładania włóknika. Ponadto skutecznie oczyszcza ranę, przyspiesza gojenie się rany oraz przyczynia się do powstawania nowego naskórka. Częstotliwość zmiany plastra jest uzależniona od ilości wypływającego płynu ropnego, jednakże najczęściej wynosi 1 – 3 dni. W przypadku leczenia odleżyn skórnych, opatrunek żelowy może być zastosowany w każdej fazie gojenia się rany. Przede wszystkim przyczynia się do oczyszczenia z martwicy skóry, a także może być traktowany jako plaster wtórny dla leków, które są umieszczane w sposób bezpośredni na ranę. Przewidywany czas leczenia nie powinien być dłuższy niż jedną dobę.

Z kolei w różnego rodzaju otarciach lub obrzękach objawiające się powstawaniem rumienienia wokół rany, a także miejscowym, silnym bólem, jednakże bez uszkodzenia skóry, należy bardzo szybko założyć na całą ranę opatrunek hydrożelowy. Takie działanie ma na celu zapobiegnięcie powstawaniu pęcherzy, ale przede wszystkim także uśmierzenie bólu. W początkowych dniach leczenia zaleca się wymianę plastra co 12 -24 godziny. Oprócz wyżej wymienionych i opisanych obrażeń, opatrunki hydrożelowe stosuje się również w innych schorzeniach. Są to między innymi: przerwanie ciągłości skóry, rozcięcia, rany pooperacyjne, poradiacyjne zapalenie skóry, miejsca pobierania przeszczepów w transplantacji skóry, a także rany z wysiękiem, trudno gojące się, głębokie, szczelinowe i ostre. Istnieją również przeciwwskazania, co do tego kiedy nie powinno się używać opatrunków hydrożelowych. Są to rany z dużą ilością rozmiękającej martwicy i wysięku, rany zakażone, a także rany ropne. W takich przypadkach jest zalecane chirurgiczne oczyszczenie miejsca przed podaniem plastrów.

W tym miejscu należy również podkreślić jak ważne jest odpowiednie założenie płatów na obrażenia. Otóż na początku należy dokładnie oczyścić, a następnie osuszyć zarówno ręce, jak i skórę pacjenta (poszkodowanego) w okolicy rany. Po wyjęciu z opakowania, należy umieścić ich dowolną stroną na powierzchni zranienia. Ważne jest by dobrać rozmiar odpowiadający wielkości obrażenia, w przypadku za dużego plastra można go przyciąć nie obawiając się, że może wylać się płyn lub rozpaść opatrunek. Jeśli stosuje się żel, należy go nałożyć w dużej ilości, tak by pokrył całą ranę, a następnie założyć jałowy opatrunek wtórny. Z kolei w przypadku, kiedy jest zastosowany jest płat, zabezpieczamy go przylepcem z włókniny lub jeśli był umieszczony na kończynie bandażem elastycznym. Należy tutaj podkreślić, że nie wolno powtórnie stosować plastrów, które zostały wyjęte z opakowania, po czym przez długi czas nie zostały wykorzystane, gdyż tracą one swoją sterylność. Są one przeznaczone do jednorazowego użytku. Ponadto należy zachować szczególną ostrożność przy ich zmianie.

Częstotliwość zmiany opatrunków hydrożelowych zależy od tego jak duży wysięk wydostaje się z rany. Jednakże zazwyczaj zaleca się ich zmianę co 24 – 72 godziny, gdyż po dłuższym stosowaniu może dojść do uszkodzenia skóry w okolicach rany. W przypadku ran powierzchniowych, które nie wydzielają dużego wysięku, opatrunek może ulec przyschnięciu. Aby temu zapobiec stosuje się okłady nasączone roztworem soli fizjologicznej lub zwykłą, przegotowaną letnią wodą na okres od 15 do 20 minut. Taki zabieg wykonywany 2-4 razy na dobę spowoduje nabrzmienie plastra, tym samym przywracając jego elastyczność. Po zmianie opatrunku zaleca się przemycie rany solą fizjologiczną lub innym środkiem do dezynfekcji. Jednakże należy tutaj podkreślić, że niestety ich wadą jest niekiedy konieczność zaangażowania kilku osób przy zakładaniu płatów opatrunku w przypadku kiedy są one stosowane o dużych rozmiarach na rozległe rany. Opatrunki hydrożelowe dostępne są w różnych typach, kształtach i rozmiarach. Dlatego też przed kupnem należy odpowiedzieć sobie na następujące pytania: na jakie rodzaje ran będziemy stosować opatrunek, jakich rozmiarów są obrażenia oraz w jakim miejscu się znajdują?

Na rynku medycznym, można nabyć opatrunki hydrożelowe przeznaczone do zastosowania na twarz, brzuch, plecy, a także palce i ręce. We wszystkich wymienionych powyżej przypadkach plastry są stosowane w celu ochłodzenia miejsca rany, zredukowania rozmiarów i głębokości zniszczonych tkanek, a także przede wszystkim w celu zmniejszenia odczuwanego bólu. Ich nadrzędnym celem jest wchłoniecie do żelu ciepła, które jest oddawane przez zranione miejsce na skórze. Opatrunek jest położony na materiał nośny w postaci włókniny wełnianej z przeplotem. W porównaniu z domowymi metodami chłodzącymi, czyli przy użyciu wody, użycie plastra powoduje trzykrotnie większe pochłanianie żelu chłodzącego od ciężaru samego nośnika. Główną zaletą opatrunków hydrożelowych jest ich szybkie, wygodne otwieranie i przechowywanie, możliwość przechowywania w temperaturze od -5 do + 35ºC, łatwość przy usuwaniu, nie sprawiając przy tym bólu pacjentowi, brak trwałej powłoki nad raną, pochłanianie nadmiaru ciepła z tkanek, dostępność w różnych rozmiarach, posiadanie właściwości antyseptycznych, możliwość ich biodegradacji, ze względu na łatwość rozpuszczania się w wodzie, a co najważniejsze dużo mniejsze koszty leczenia po oparzeniu niż metodą tradycyjną. Opatrunki hydrożelowe występują w różnych rozmiarach w zależności od tego na jaką część ciała mają być zastosowane.

Standardowe rozmiary opatrunków hydrożelowych:
– opatrunek hydrożelowy śr. 5cm (okrągły)
– opatrunek hydrożelowy śr. 6,5cm (okrągły)
– opatrunek hydrożelowy 5,5cm x 11cm
– opatrunek hydrożelowy 6cm x 12cm
– opatrunek hydrożelowy 10cm x 12cm
– opatrunek hydrożelowy 12cm x 12cm
– opatrunek hydrożelowy 12cm x 24cm
– opatrunek hydrożelowy 22cm x 28cm

Niniejszy wpis dotyczył opatrunków hydrożelowych i ogólnych informacji o ich stosowaniu. Chcielibyśmy w tym miejscu zaznaczyć, że wątpliwości dotyczące każdej terapii należy zawsze konsultować z odpowiednim personelem medycznym.